Pijn en pijnmechanismen begrijpen
In dit hoofdstuk hebben we het over pijn, een alarmsignaal dat ons erop wijst dat er iets abnormaal gaande is in ons lichaam. Leer meer over de werking van uw lichaam en de gevolgen van pijn. En ontdek waarom u bij langdurige pijn nooit mag aarzelen om een arts te raadplegen.
“Het lichaam is goed uitgerust om pijn te voelen en te bestrijden.”
Hoe werkt ons lichaam?
Ons lichaam bezit zeer veel pijnreceptoren. De activering van deze receptoren geeft een boodschap die via de zenuwen naar de hersenen wordt overgebracht. Tijdens de overbrenging kan deze boodschap al onbewuste beschermingsreflexen veroorzaken, bvb. wanneer we ons hand snel wegtrekken van een heet voorwerp. Deze boodschap kan ook veranderd worden, namelijk een afname of een toename van het pijnlijk gevoel. Maar het is pas in de hersenen dat deze boodschap wordt ontcijferd:
- Gaat het bijvoorbeeld om een brandwond of een insectenbeet?
- Waar voelen we de pijn op ons lichaam?
- ...
Ons lichaam is ook in staat om zelf krachtige bestanddelen af te scheiden die de pijn onderdrukken. Deze noemen we de endorfinen. Hun naam duidt aan dat deze bestanddelen tot de klasse van de morfinederivaten behoren, één van de meest krachtige pijnstillende geneesmiddelen.
Besson J.M., La douleur, 1992, Ed. Odile Jacob
“Als deze andere receptoren extreem gestimuleerd worden, sturen zij ook een pijnboodschap.”
Een alarmsignaal
De pijn begrijpen
Pijn is een alarmsignaal. Zijn rol bestaat er enkel in te wijzen op het feit dat er in ons lichaam iets abnormaal gaande is. Ontdek hieronder waarom het gevaarlijk is om geen rekening te houden met pijn en om te lang te wachten alvorens een arts te raadplegen om de oorzaak ervan te ontdekken.
De receptoren die gespecialiseerd zijn in pijn
Om de verschillende soorten boodschappen te begrijpen die pijn kan overbrengen, moeten we weten dat elke betrokken receptor gespecialiseerd is in een specifiek gevoel. Dit vernuftig systeem bestaat in eerste instantie uit wat we noemen de vrije zenuwuiteinden.
De andere receptoren die een rol spelen bij pijn
Er bestaan ook andere soorten receptoren die in staat zijn om pijn voort te brengen. In normale omstandigheden zijn ze gevoelig voor contact, een lichte of hevige druk, warmte, koude, vervorming, samentrekking en uitrekking. Deze zogenaamde mechanische receptoren zullen een rol spelen om aan te duiden dat het etiket van een kledingstuk een onaangenaam gevoel heeft op onze rug of als we de activering van deze receptoren positiever willen zien, dat het bed van een hotel uiterst comfortabel is of dat de warmte van een haardvuur niet te evenaren is.
Maar de extreme stimulatie van deze receptoren, boven een bepaalde drempelwaarde, veroorzaakt pijn – bijvoorbeeld als we met een hamer op onze vinger slaan.
Pijn is een nuttig alarmsignaal
Gezien het aantal en de diversiteit van de receptoren die in staat zijn om een pijnboodschap naar de hersenen te sturen, kunnen we zonder twijfel bevestigen dat er niet één soort pijn bestaat, maar verschillende soorten. Deze soorten pijn zijn trouwens een nuttig alarmsignaal voor de hersenen om ons bewust te maken van het feit dat er iets fout gaat waarover we ons moeten bekommeren.
Besson J.M., La douleur, 1992, Ed. Odile Jacob
Chèvremont M, Cytologie et Histologie, Ed Desoer, 1975
“Pijn kan onze levenskwaliteit sterk verminderen.”
De gevolgen van pijn
De lichamelijke gevolgen
Wat kunnen we niet meer doen door de pijn? Dit is haar eerste negatieve gevolg. In welke mate beperkt ze bepaalde activiteiten van het dagelijkse leven – zoals op oneffen grond stappen, de wagen gebruiken, de trap op- en/of aflopen? Welke uitwerking heeft de pijn op uw beroepsactiviteiten of op uw sociale leven?
Of nog, waartoe verplicht de pijn ons? Er kunnen aanzienlijk veel voorbeelden worden gevonden: ’s morgens vroeg opstaan om rustig opnieuw op gang te komen (artrose), hulp vragen om iets op te tillen (lendenpijn), om uw hemd aan te doen (ontsteking van de schouderligamenten), bepaalde gebaren of bepaalde houdingen vermijden die pijn kunnen veroorzaken. En dan spreken we nog niet over de gevolgen op de slaap. Als we een volledige balans opmaken, merken we snel dat pijn onze levenskwaliteit vermindert, een reden meer om haar correct te behandelen.
De psychologische gevolgen
Acute pijn, en vooral chronische pijn, hebben de neiging om ons humeur te ondermijnen, onze levensvreugde te vernietigen en angst of prikkelbaarheid te verhogen. Patiënten die hun weerstand voelen verdwijnen, beschrijven deze pijn als lastig, irritant of beangstigend. Permanente, stresserende pijn ligt ook aan de oorsprong van een afname van de aandacht en van het geheugen, van het niet meer zo goed in staat zijn om problemen op te lossen en van een tragere gedachtegang. Kortom, pijn heeft een invloed op onze werkcapaciteit. Bovendien kan er een vicieuze cirkel ontstaan: de pijn creëert angst die de pijn doet toenemen en zo verder. Hoe meer we door onze pijn zijn geobsedeerd, hoe meer belang we er aan hechten en hoe meer we haar een permanent karakter geven.
Hart RP et al, Curr Pain Headache Rep 2003, 7: 116-126 Ce qu’est la douleur chronique, 2006 – www.passeportsante.net
Niet wachten om een arts te raadplegen
Op het eerste zicht lijkt het gemakkelijk om zelf een diagnose te stellen. We nemen als voorbeeld het geval van pijn ter hoogte van de enkel. Of het nu gaat om een insectenbeet of om een huidirritatie door herhaaldelijke wrijving van een nieuwe schoen, de oorzaak van de pijn is duidelijk en de behandeling binnen ieders bereik.
Doe een beroep op een dokter voor diagnose van hevige of blijvende pijn
Aarzel nooit om een arts te raadplegen bij acute of langdurige pijn. Soms wijst het optreden van pijn op een echte urgentie, in andere gevallen kan pijn die geleidelijk verergert wijzen op een progressieve ziekte die moet worden gediagnosticeerd en behandeld.
Het volstaat niet om de pijn te controleren
Een goede behandeling van pijn bestaat niet uit het doen verdwijnen van de pijn of ervoor zorgen dat ze draaglijk wordt. Ook de oorzaak ervan moet worden behandeld, haar evolutie moet worden verhinderd en recidieven moeten worden voorkomen.
Manuel Merck de diagnostic et thérapeutique
Besson J.M., La douleur, 1992, Ed. Odile Jacob
Legal
Dafalgan® is een geneesmiddel op basis van paracetamol. Niet langer dan 2 tot 3 dagen toedienen zonder medisch advies. Dafalgan® 500 mg is voorbehouden aan kinderen ouder dan 12 jaar en volwassenen. Dafalgan® Odis is voorbehouden voor volwassenen en adolescenten van meer dan 50 kg. Dafalgan® Forte is voorbehouden voor volwassenen en adolescenten van meer dan 50 kg. Dafalgan® Instant Forte is alleen voor volwassenen, adolescenten van meer dan 50 kg. Dafalgan® Instant 500 mg is alleen voor volwassenen, adolescenten en kinderen van meer dan 27 kg. Volwassenen en adolescenten vanaf 50 kg: maximaal 3 gram per dag bij zelfmedicatie. Dafalgan® Instant Junior is voor kinderen en jongeren tussen de 14 en 50 kg. Dafalgan® Pediatrie 30 mg/ml drank is voorbehouden voor kinderen tussen 4 kg en 50 kg. Respecteer nauwkeurig het doseersysteem tijdens toediening. Dafalgan® Pediatrie 80 mg zetpillen is voorbehouden voor kinderen van 5 tot 8 kg. Dafalgan® Pediatrie 150 mg zetpillen is voorbehouden voor kinderen van 8 tot 15 kg. Dafalgan® Pediatrie 300 mg zetpillen is voorbehouden voor kinderen van 15 tot 30 kg. Bij kinderen tot 50 kg, maximum 60mg/kg/24u. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Dafalgan Plus Caffeine. Geneesmiddel met paracetamol en cafeïne. In geval van pijn, geen gebruik langer dan 5 dagen, in geval van koorts geen gebruik van meer dan 3 dagen zonder medisch advies. Dafalgan Plus Caffeine is voorbehouden voor volwassenen en adolescenten van meer dan 50 kg en ouder dan 15 jaar. Vraag raad aan uw arts of apotheker. Lees aandachtig de bijsluiter. UPSA - BE23D066-0725